I Kongres Uniwersytetów Dziecięcych

Kongres jest skierowany do przedstawicieli uczelni wyższych oraz organizacji pozarządowych, tj. instytucji które w ramach swojej działalności prowadzą uniwersytety dziecięce.

W trakcie Kongresu wygłoszone zostaną wykłady na tematy kluczowe dla funkcjonowania uniwersytetów (zobacz PROGRAM). Uczestnicy wraz z ekspertami wezmą udział w zaproponowanych panelach dyskusyjnych oraz będą mieli okazję zapoznać się z działalnością innych uniwersytetów dziecięcych.

Zdobywane z czasem doświadczenie skłoniło nas do pogłębionej analizy i oceny naszych działań. W taki sposób powstał m.in. poradnik dla wykładowców oraz wolontariuszy, a także rozbudowany program ewaluacji i oceny zajęć. Od 2010 r. rokrocznie przeprowadzamy wśród studentów EUD m.in. ankietowe badanie dojrzałości i świadomości ekonomicznej. Zbieramy również na bieżąco opinie wykładowców, studentów i ich rodziców, wolontariuszy oraz pracowników zaangażowanych w organizację zajęć. Na tej podstawie zdiagnozowaliśmy kilka najczęściej występujących obszarów problemowych.

Wraz z rozwojem uniwersytetu oraz wzrostem liczby uczestników zajęć coraz wyraźniej zauważaliśmy potrzebę wymiany doświadczeń pomiędzy oddziałami EUD oraz wspólnej dyskusji nad możliwymi rozwiązaniami i dalszym kierunkiem naszych działań. Poszukując odpowiedzi na powstające pytania, równolegle analizowaliśmy działalność innych uniwersytetów dziecięcych w Polsce, kierunki badań i rekomendacje Ministerstwa Edukacji Narodowej, a także poszukiwaliśmy dobrych praktyk za granicą.

Wnioski z tych obserwacji utwierdziły nas w przekonaniu o potrzebie dzielenia się wiedzą i doświadczeniem w społeczności organizatorów uniwersytetów dziecięcych oraz podjęcia wspólnych działań na rzecz dalszego rozwoju tej formy kształcenia.

Wynik naszych poszukiwań to idea Kongresu Uniwersytetów Dziecięcych – pierwszego wydarzenia o zasięgu ogólnopolskim i otwartym charakterze, którego założeniem jest integracja środowiska organizatorów uniwersytetów, wymiana doświadczeń obraz dobrych praktyk.

Pierwsze uniwersytety dziecięce w Polsce powstały w 2007 r. i było ich zaledwie kilka. Jednak już cztery lata później (w 2011 r.) szacowano już, że liczba takich placówek wynosi ponad 100. Początkowo ruch uniwersytetów rozwijał się w dużych miastach. Wraz ze wzrostem inwestycji w edukację nieformalną oraz rozwojem małych miast w 2012 r. liczba uniwersytetów dziecięcych znacząco wzrosła. Niestety po zakończeniu projektów dofinansowywanych ze środków publicznych wiele uniwersytetów nie kontynuowało swojej działalności.

Organizatorzy uniwersytetów reprezentują różne instytucje, począwszy od samorządu lokalnego, poprzez uczelnie wyższe i organizacje pozarządowe, po osoby i firmy prywatne. Struktura organizacji zajęć pozostaje jednak wspólna w swoich ogólnych założeniach. Uniwersytety dziecięce stanowią formę nieobowiązkowej edukacji pozaformalnej i organizowane są dla dzieci w wieku 7–12 lat (czasem przedział ten jest rozszerzany). Zajęcia odbywają się regularnie przeważnie w okresie od września do grudnia oraz od lutego / marca do czerwca.

W różnorodności siła

Tematy spotkań są niezwykle różnorodne. Niektórzy organizatorzy uniwersytetów dziecięcych oferują zajęcia interdyscyplinarne, inni skupiają się na jednej dziedzinie nauki. Bez względu jednak na temat zajęć przed każdym wykładowcą stawiany jest ten sam cel: „kształtować potrzebę poznawczą u małych studentów”. Cel ten osiągany jest z wykorzystaniem różnych narzędzi i metod. Polskie uniwersytety mają się czym pochwalić w tym zakresie. Na Kongresie będziemy mówić np. o uatrakcyjnianiu i ciągłym ulepszaniu metod pracy z dziećmi m.in. dzięki wykorzystaniu nauki przez doświadczanie, pracę projektową, wizyty studyjne, udział w konkursach i dodatkowych zajęciach w formie klubów naukowych czy hobblistycznych, w grach edukacyjnych czy dzięki wykorzystaniu e‑lerningu.

Życie uniwersytetów dziecięcych również przybiera coraz bardziej atrakcyjne formy. Niektórzy organizatorzy bardzo dbają o budowanie „społeczności studenckiej” na swoich „małych uczelniach” i organizują różnego rodzaju imprezy integrujące, tj. np. spotkania świąteczne, obozy wyjazdowe, stacjonarne zajęcia wakacyjne.

Również rodzice są dostrzegani, i na niektórych uniwersytetach angażowani w różnorodny sposób w życie placówki. Może to być udział w wykładach dla rodziców lub pomoc w organizacji zajęć czy członkostwo w Straży Rodzicielskiej.

Ta wielość i różnorodność form i metod pracy stanowi niesamowity zasób środowiska uniwersytetów dziecięcych. Głęboko wierzymy, że warto się tymi pomysłami dzielić, wzajemnie się inspirować oraz wspólnie poszukiwać rozwiązań.

Ideą Kongresu Uniwersytetów Dziecięcych jest stworzenie płaszczyzny do dyskusji nad perspektywą rozwoju uniwersytetów dziecięcych w Polsce.

W programie kongresu zawarliśmy tematykę związaną z codziennym funkcjonowaniem uniwersytetów dziecięcych oraz przykłady dobrych praktyk, a także nowatorskiego podejścia do tematu zajęć i ich celów.

Uczestnicząc w kongresie, dowiedzą się Państwo m.in.:

• jak skutecznie pozyskiwać środki na działalność uniwersytetu,
• jak ważne jest świadome budowanie marki uniwersytetu oraz co decyduje o sukcesie promocyjnym w kontaktach uniwersytetu z mediami,
• jakie mogą być wymiary współpracy uniwersytetu z jego otoczeniem,
• jakie wypracowano rozwiązaniach metodyczne w zakresie projektowania i prowadzenia zajęć,
• jak skutecznie monitorować jakość swoich działań, aby proces ten pozwalał dostrzec słabsze strony funkcjonowania uniwersytetu,
• jak funkcjonują inne uniwersytety, jakie przyjmują rozwiązania i co odpowiada za sukces ich zajęć,
• jakie są możliwe obszary współpracy.

Program Kongresu współtworzy będzie wielu organizatorów uniwersytetów dziecięcych, a przygotowane narzędzia partycypacyjne umożliwią wypowiedzenie się każdemu z uczestników. Pozwoli to określić kierunki rozwoju uniwersytetów oraz wskazać zagrożenia i bariery hamujące ich rozwój.

Określając wspólnie najlepsze rozwiązania, pragniemy zapoczątkować integrację środowiska oraz umożliwić nawiązywanie współpracy i tworzenie sieci kontaktów pomiędzy poszczególnymi organizatorami. Służyć ma temu również otwarty charakter wydarzenia oraz udostępnienie wszystkim organizatorom uniwersytetów dziecięcych bazy wiedzy i doświadczeń wypracowanej podczas Kongresu.